ریسک افزار چیست؟ یکی از جدیدترین مفاهیم در حوزه بدافزاری دنیای امنیت اطلاعات ، کلمه ای به نام Riskware یا ریسک افزار است. طبیعتا Risk و Software تشکیل دهنده این کلمه هستند اما جالب است بدانید که با اینکه از لحاظ امنیتی این نوع نرم افزارها در دسته بندی بدافزاری یا Malware ای قرار می گیرند اما واقعا بدافزار نیستند ! بله دست متوجه شدید ریسک افزارها بدافزار نیستند ، یعنی نویسنده یا تولید کننده آنها با هدف تخریب و انجام عملیات های مخرب آنها را تولید نکرده است.
اما نکته اینجاست که اینگونه نرم افزارها به شکلی امنیت کامپیوتر شما را تهدید می کنند و به همین دلیل ریسک به وجود آمدن عملیات مخرب را بالا می برند و به همین دلیل به آنها Riskware گفته می شود.اما واقعا چطور ممکن است یک نرم افزار باعث بالا رفتن ریسک امنیتی در یک کامپیوتر بشود؟ خوب در واقع Riskware ها می توانند با انجام دادن یک سری تغییرات در سیستم عامل قربانی کاری کنند که سایر بدافزارهای مخرب بتوانند عملیات مخربشان را انجام بدهد و اینکار به واسطه نصب شدن یک Riskware انجام می شود.
بگذارید ساده تر بگوییم ، زمانیکه شما یک نرم افزار بر روی کامپیوتر خود نصب می کنید که این امکان را فراهم می کند که یک ریسک به وجود بیاید به آن Riskware می گوییم ، قرار نیست که این Riskware خودش تخریب یا عملیات مخرب انجام بدهد.برای مثال نرم افزاری ممکن است قوانین نصب و اجرای یک برنامه دیگر را نقض کند ، ممکن است اجازه اجرای یک برنامه دیگر در کامپیوتر را ندهد ، ممکن است جلوی به روز رسانی مختلف سیستم را بگیرد ، ممکن است Rule های دارای مشکل امنیتی در فایروال شما ایجاد کند ، ممکن است به عنوان Backdoor در سیستم قربانی مورد استفاده قرار بگیرد .
ساده ترین مثالی که می توانیم از Riskware ها بزنیم ابزارهای دانلودی مثل Torrent و P2P هایی مثل EMule هستند که قسمتی از هارد دیسک شما را به اشتراک عمومی می گذارند. الزامی ندارد که به تنهایی Riskware خطرناک باشد اما این امکان را فراهم می کند که انتشار سایر بدافزارها راحت تر شود. بصورت کلی یک Riskware ابزاری است که باعث حذف شدن ، مسدود کردن ، تغییر دادن و کپی اطلاعات و مختل کردن کارایی کامپیوترها و شبکه می شود. یک Riskware می تواند در قالب برنامه های IRC ، P2P ، SMTP ، انواع Downloader اینترنتی ، انواع ابزارهای مانیتورینگ ، ابزارهای شبکه ، ابزارهای مدیریت از راه دور شبکه ، سرویس های FTP ، سرویس های پروکسی ، سرویس Telnet و سرور وب و همچنین Toolbar های اینترنتی ظاهر شود.
این دوره آموزش جامع سکیوریتی پلاس شما آماده ورود به دنیای آموزش هک و امنیت اطلاعات می شوید و به خوبی بر روی مباحث تئوری و مفاهیم امنیتی مسلط خواهید شد. در واقع سکیوریتی پلاس نقطه ورود شما به دنیای امنیت سایبری و از پیشنیازهای دوره های آموزشی هک و نفوذ می باشد.
چگونه دوره های آموزش هک وب سایت را یاد بگیریم؟ از چه دوره ای می توانیم تبدیل به یک متخصص تست نفوذ یا هکر وب سایت شویم؟ چه دوره های آموزشی هک وبی در فضای مجازی وجود دارد؟ از کجا هک کردن وب سایت را شروع کنیم؟ یادگیری هک و نفوذ به اپلیکیشن های تحت وب با چه دوره هایی شروع می شود؟ نقشه راه یادگیری هک و نفوذ به وب چیست؟ پاسخ همه این سوالات به همراه مسیر راه یادگیری هک و نفوذ و آموزش تست نفوذ وب را می توانید در این مقاله مطالعه کنید.
تست نفوذ وب و Web Application یا همان وب هکینگ قانونمند یکی از پرطرفدارترین و پر مخاطب ترین حوزه های امنیت ، Security و تست نفوذ می باشد. حوزه امنیت و Security نیز مانند سایر حوزه های تخصصی IT به شاخه های مختلفی تقسیم می شود. به عنوان مثال 3 شاخه کلی برای حوزه امنیت متصور می باشد که شامل :
اما بسیاری از دانشجویان و علاقه مندان به حوزه امنیت و Security شاخه دوم یعنی Web Application Pentest | Web server Pentest | وب هکینگ قانونمند را انتخاب می کنند .
با توجه به اهمیت شاخه تست نفوذ وب و با توجه به دلایل مذکور فوق ، یکی از دغدغه ها و فکر مشغولی های دانشجویان و کاربران این حوزه ، داشتن مسیر راه ، Road Map و انتخاب درست چگونگی یادگیری تخصصی این شاخه می باشد. تقریبا تمامی کمپانی ها و شرکت های ارائه دهنده دوره های امنیت، کتاب هایی در حوزه تست نفوذ وب و Web Application را ارائه داده اند.
اما قوی ترین و حرفه ای ترین کمپانی که به صورت کامل ، حرفه ای و جامع ، از مقدماتی تا حرفه ای( تخصصی) ، مرحله به مرحله و همچنین به صورت کاملا عملی و لابراتوار محور شاخه تست نفوذ وب و Web Application را تدریس نموده است کمپانی و شرکت SANS می باشد. این شرکت 2 دوره به نام های SANS 542 و SANS 642 را در حوزه تست نفوذ وب به دنیا معرفی نموده است .
اما همانطور که مستحضر هستید معادل فارسی که دقیقا تمامی مفاهیم و مطالب موجود در این دو دوره را به صورت کامل و جامع بیان کرده باشد ، بسیار کم است. همچنین در کلاس های حضوری نیز با توجه به اینکه سطح دانش همه دانشجویان در این حوزه یکسان نیست و به دلیل زمان زیادی که برای حل تمرین بر روی لابراتوار ها صرف می شود و همچنین زمان استراحت در نظر گرفته شده ، اساتید محترم قادر به پوشش کامل این قبیل دوره های نمی باشند . لازم به ذکر است هزینه بالای دوره های حضوری نیز خود دلیلی بر گرایش دانشجویان به سمت دوره های آفلاین و از قبل ضبط شده و Capture شده می باشد.
دوره sans 542 | دوره GWAP (GIAC Web Application Penetration Tester) یا دوره Web hacking | وب هکینگ | Web Pentest کامل ترین دوره تست نفوذ وب (Web Application Pentest) می باشد . این دوره متعلق به کمپانی SANS بوده و در این دوره انواع حملات و آسیب پذیری های وب به صورت مقدماتی تا حرفه ای به صورت عملی (Labs) آموزش داده خواهد شد .
دوره sans 542 (GWAPT) به افراد و دانشجویان این توانایی را خواهد داد که پس از گذراندن این دوره به صورت عملی و براساس Lab های طراحی شده ، انواع معماری و ساختار وب ،آسیب پذیری های وب سایت ها و Web Apllication ها را شناسایی و تحلیل نموده ، هچینین در این دوره افراد توانایی Exploit کردن و اکسپلویت نویسی آسیب پذیری های تحت وب به زبان هابی javaScript , Python و php را خواهد داشت .
این دوره جزء دوره های تخصصی حوزه امنیت محسوب می شود و به صورت کاملا حرفه ای برای افرادی که قصد شرکت در پروژه های تست نفوذ وب و سامانه ها و Application های وب را دارند بسیار مناسب می باشد . حتی برنامه نویسان تحت وب می توانند از این دوره برای کد نویسی امن و Secure استفاده نمایند.
دوره sans 642 | Advanced WebApp Penetration testing | دوره تست نفوذ پیشرفته وب | وب هکینگ پیشرفته ، پیشرفته ترین و حرفه ای ترین دوره تست نفوذ پیشرفته وب و Web application ها می باشد.این دوره متعلق به کمپانی sans بوده و در این دوره علاوه بر ارائه تکنیک های پیشرفته حملات و تست نفوذ های دوره sans 542 ، تست نفوذ و هک جدیدترین ساختار ها و تکنولوژی های وب مانند : NoSqlinjection بر روی دیتا بیس های غیر رابطه ای ، انواع حملات NodeJs ، آسیب پذیری SSTI ، CSRF پیشرفته با Ajax ، CMS Hacking ، WebSocket Hacking ، PHP unserialize attack ، انواع کرک های پیشرفته ترافیک های رمز شده در وب شامل ECB , CBC , Padding Oracel ، Bypass کردن WAF و IPS ، PHP Juggling و آسیب پذیری های پیشرفته logical و خیلی دیگر از حملات و آسیب پذیری های نوظهور ارائه می شود.
این دوره قوی ترین و پیشرفته ترین دوره تست نفوذ و هک وب در دنیا محسوب می شود و جزء دوره های تخصصی حوزه امنیت محسوب می شود که می توان گفت این دوره دوره سنگینی می باشد که حتما دانشجویان می بایست دوره Sans 542 یعنی دوره مقدماتی این دوره را پشت سر گذاشته باشند.
دانشجویان علاقه مند به شاخه تست نفوذ وب و وبسایت ها می بایست به ترتیب دوره های زیر را پشت سر بگذرانند.
1- پیشنهاد می گردد اگر دانشجویان اطلاعاتی کلی و عمومی در حوزه امنیت را ندارند و به تازگی وارد این حوزه شده اند و یا اینکه به عنوان مثال دوره های مقدماتی امنیت و همتراز انها مانند Security + | سکیوریتی پلاس را پشت سر نگذاشته اند ، حتما دوره Security plus | سکیوریتی پلاس از سری دوره های آموزش هک را پاس نمایند و یا اینکه خودشان مفاهیم کلی و عمومی امنیت را مطالعه نماید.
فرآیند اسکن پورت یا Port Scanning چیست و چند نوع اسکن پورت وجود دارد؟ اگر بخواهیم تعریفی از اسکن پورت یا پورت اسکن داشته باشیم ، باید ابتدا درک عمیقی از مفهوم پورت و ماهیت Port های کامپیوتر داشته باشیم. بدیهی است که افرادیکه به دنبال مفهوم پورت اسکن می گردند با ماهیت پورت های کامپیوتری و کاربردشان آشنایی دارند و صرفا می خواهند برای مصارف امنیت شبکه و ارتباطات یا هک و نفوذ ، بیشتر در بحث Port Scanning که یکی از محبوب ترین روشهای کسب اطلاعات درباره هدف نفوذ است ، در این خصوص اطلاعات به دست بیاورند.
به زبان ساده مفهوم پورت اسکن و انواع آن را یاد بگیرید پیشنهاد می کنم مقاله دیگری از بنده با عنوان پورت چیست را در همین لینک مشاهده کنید. اگر علاقه مند به مباحث هک و نفوذ هستید حتما بعد از خواندن این مقاله به دوره آموزش سکیوریتی پلاس و البته دوره آموزش CEH برای یادگیری بهتر و عمیقتر آموزش شبکه مفاهیم پورت اسکن در هک و نفوذ مراجعه کنید.
ارتباطات در کامپیوترها به وسیله پروتکل ها انجام می شوند و پروتکل ها برای اینکه بتوانند به درستی بین کامپیوترها ارتباط برقرار کنند از یک شماره پورت مشخص استفاده می کنند تا همدیگر را متوجه بشوند. این شماره پورت ها برای سرویس های مشخصی رزرو شده است و شما با شناخت این شماره پورت ها می توانید تشخیص بدهید چه نوع سرویسی بر روی چه سیستم عاملی در حال اجرا است. برای مثال شماره پورت 53 برای سرویس DNS و شماره پورت 443 برای سرویس SSL است.
به زبان ساده تر ، وقتی صحبت از اسکن کردن پورت های باز می شود ، ما می خواهیم بدانیم که چه سرویس هایی بر روی کامپیوتر مورد نظر ما فعال هستند . فهمیدن اینکه چه سرویسی در پورت اسکن فعال است به شما در فرآیند های مختلفی کمک می کند از تشخیص نوع سرویس برای هک و تست نفوذ گرفته تا رفع مشکلات ارتباطی شبکه ، بنابراین اگر بخواهیم در یک جمله تعریف پورت اسکن را داشته باشیم می گوییم ::: Port Scanning فرآیندی است که از طریق بررسی پورت های کامپیوتر ، به ما نشان می دهد که چه نوع سرویس هایی بر روی کامپیوتر ( مودم ، روتر و ... ) مورد نظر ما در شبکه قابل دسترس و فعال هستند.
تکنیک های متعددی در اسکن پورت های شبکه وجود دارد که معمولا این روزها بصورت دستی انجام نمی شوند. یکی از نکاتی که در انواع پورت اسکن های امروزی بسیار مهم است ، مخفی بودن و ناشناس بودن و ناشناس ماندن فردی است که فرآیند پورت اسکن را انجام می دهد. تکنیک های پورت اسکن دائما در حال به روز رسانی هستند و به همین دلیل انواع پورت اسکن یک چیز ثابت و دائمی نیست و دائما ممکن است در حال به روز رسانی باشد. اما در ادامه ما بر اساس تعریف هایی که در دوره آموزش CEH یا هک قانونمند بصورت استاندارد داریم ، انواع پورت اسکن را با هم بررسی می کنیم.
Null به معنی تهی یا پوچ می باشد و در فرآیند Port Scanning ما برای اینکه بدانیم یک پورت باز است یا بسته است یا وضعیت آن را شناسایی کنیم می توانیم از این تکنیک استفاده کنیم. دقت کنید که این تکنیک Port Scanning بصورت ویژه برای سیستم عامل های خانواده Unix طراحی شده است و به هیچ عنوان بر روی سیستم عامل های ویندوزی پاسخ نخواهد داد.
زمانیکه صحبت از Null Scan می شود در واقع یعنی ما هیچ Flag ای بر روی Packet های Port Scan خودمان قرار نمی دهیم یا در اصطلاح فنی تر در Null Scan کلیه TCP Flag های ما در حالت Off قرار دارند. در چنین حالتی اگر سرور مورد نظر پورت Closed شده داشته باشد در پاسخ به Null Scan یک TCP RST ارسال می کند و اگر پورت مورد نظر باز باشد Packet غیر معتبر شناخته شده و اصطلاحا Discard می شود
به اقداماتی که جهت محافظت شبکه در مقابل حملات داخلی و خارجی انجام می شود امنیت شبکه گفته می شود. این اقدامات دفاعی در لایه های متعددی از لبه شبکه تا داخل شبکه انجام می شود.هر لایه امنیتی شبکه ، دارای سیاستهای کنترلی جهت مدیریت دسترسی کاربران مجاز و مسدود کردن دسترسی هکرها به منابع شبکه می باشد.
در آموزش هک، اولین گام آشنایی با مفاهیم اولیه امنیت شبکه است که شامل انواع حملات رایج مانند حملات DDoS، فیشینگ، MITM (Man-in-the-Middle)، و حملات تزریق SQL میشود. این حملات می‌توانند به سیستم‌ها و داده‌ها آسیب جدی وارد کنند. در مقابل، روشهای امن‌سازی شبکه شامل استفاده از فایروال‌ها، رمزنگاری داده‌ها، احراز هویت چندعاملی، و به‌روزرسانی منظم سیستم‌ها برای جلوگیری از بهره‌برداری از آسیب‌پذیری‌ها هستند. آموزش هک به شما کمک میکند تا نه تنها روشهای حمله را درک کنید، بلکه تکنیک‌های دفاعی برای مقابله با آنها را نیز فرا گیرید. همچنین، آشنایی با ابزارهای نظارتی و تست نفوذ بخش مهمی از این آموزش است.
نرم افزاری است که درخواستهای پیاپی از یک کلاینت به سرور را جهت شناسایی پورت های فعال ارسال میکند . این کار معمولا توسط مدیران شبکه جهت پیدا کردن پورت های باز سرور انجام می شود . البته هکرها با استفاده از این ابزار قادر به شناسایی سرویس های ارائه شده توسط این سرور با توجه به پورتهای باز میشوند و براساس این اطلاعات فرایند حمله خود را طراحی میکنند.
حمله مرد میانی (MITM) جزو خطرناکترین نوع حملات در شبکه های کامپیوتری است. ساختار حمله به گونه ای است که مهاجم با استفاده از روشهایی مانند Arp Poisoning ، دربین دو طرف ارتباط قرار می گیرد و بدون اینکه طرفین ارتباط متوجه شوند شروع به شنود ، دستکاری و جمع اوری اطلاعات میکند.
همانطور که میدانید وظیفه پروتکل Arp تبدیل Ip به Mac می باشد. هکرها با استفاده از این پروتکل و ایجاد بسته GArp جعلی و معرفی Ip Address گیت وی شبکه با Mac خود حمله را انجام میدهند و سیستم های شبکه براساس این بسته Arp Table خود را به روز رسانی می کنند و در نتیجه از این پس ترافیک مربوط به خارج شبکه را تحویل مهاجم میدهند و مهاجم بعد از شنود و جمع آوری اطلاعات (MITM) ،ترافیک را به گیت وی اصلی ارسال میکند تا حمله توسط کاربران و مدیران کشف نشود.
به مجموعه اقداماتی که جهت قطع موقت یا دائمی و یا تعلیق خدمات یک میزبان متصل به شبکه انجام میشود حملات منع سرویس یا DOS گفته میشود. اهداف حمله DOS معمولاً سایت ها یا خدمات میزبانی وب سرور با ویژگی های مناسب مانند بانک ها، کارت های اعتباری و حتی سرورهای ریشه را هدف قرار می دهند. در این نوع حمله هکر با استفاده از روشهای زیادی مانند سرازیر کردن درخواستها و استفاده بیش از حد از منابع (پردازنده، پایگاه داده، پهنای باند، حافظه و…) باعث کاهش سرعت سرور می شود و ممکن است حتی این کارسبب از کار افتادن سرور شود.هدف از این حملات جلوگیری یا متوقف کردن کارکرد عادی یک وب سایت ، سرور یا سایر منابع شبکه طراحی شده است.
در پروتکل tcpip جهت برقراری ارتباط بین دو عضو شبکه ( کلاینت و سرور) ابتدا یک پکت TcpSynاز کلاینت به سرور ارسال می شود و به محض دریافت این کد سرور متوجه می شود که این کلاینت قصد برقراری ارتباط را دارد در صورت تایید این ارتباط توسط سرور، یک پکت Syn/Ack ارسال میکند و این کد برای کلاینت به مفهوم قبول ارتباط از سمت سرور بوده است و کلاینت نیز جهت برقراری اتصال یک پکت Ack برای سرور ارسال میکند از این رو هکرها از این مکانیزم سواستفاده کرده و با استفاده از ip های جعلی اقدام به ارسال درخواستهای متعدد میکنند و در انتها نیز پاسخ سرور را جهت بستن session نمیدهد از این رو اتصالات نیمه باز زیادی ایجاد میشود و با توجه به این که سرور قادر به پاسخگویی تعداد محدودی اتصال هست از این رو دیگر قادر به پاسخگویی به کلاینتهای دیگر را ندارد.
در این نوع حمله از تکنیک های ip spoofing و پروتکل icmp استفاده می شود. در این نوع حمله با تاکتیک ip spoofing هکر ip قربانی را جعل میکند و با استفاده از دستور ping شروع به تولید ترافیک Icmp echo با مقصد Broadcast میکند و در نتیجه تعداد زیادی ترافیک ICMP Reply برای قربانی ارسال میشود و در نتیجه با افزایش این ترافیک دیگر سرور قادر به پاسخگویی نیست و حتی احتمال دارد crash کند.
در این نوع حمله از پروتکل ICMP استفاده میشود.در حمله ping flood همانطور که از نامش مشخص است با استفاده از دستور ping کامپیوتر قربانی مورد حمله قرار میگیرد در این روش هکر با استفاده از تعداد کثیری از پکت های ping با حجم بالا باعث overload شدن کامپیوتر قربانی می شود.آسان ترین نوع حمله, حمله Ping Flood است که تحت پروتکل ICMP کار میکند و امروزه به عنوان Ping شناخته میشود.در شرایط عادی از دستور Ping برای بررسی صحت ارتباط بین دو کامپیوتر استفاده میشود اما در حمله Ping Flood باعث میشود تا سیل عظیمی از پکت های با حجم بالا برای کامپیوتر قربانی جهت Overload شدن ارسال شود.شما در تصویر زیر میتوانید نمونه ای از این نوع حمله را مشاهده کنید. برای انجام این حمله ما میتوانیم از دو آپشن زیر در دستور ping استفاده کنیم .
Ping (destination ip) –L (Packet Size(Byte) ) –N (Count) Ping 192.168.1.10 –l 100 –n 10
هکرها با سواستفاده از باگهایی که در لایه های شبکه و بعضی از سیستم عامل ها از قبیل ویندوز 3.1 ، 95 ، NT و لینوکس 2.0.32 و 2.1.63 قربانی خود را مورد حمله قرار می دهند. همانطور که میدانید هنگام انتقال اطلاعات از یک کامپیوتر به کامپیوتر دیگر بسته ها با استفاده از آفست و شماره ترتیب مشخص میشوند و هکرها با تغییر ترتیب بسته ها و آفست ها باعث میشوند کامپیوتر مقصد هنگام ادغام بسته ها به مشکل برخورد و حتی crash بکند.
حملات DDos را میتوان مهلک ترین نوع از حملات Dos دانست. این نوع حمله بسیار شبیه حمله ping flood است اما با این تفاوت که از چندین کامپیوتر استفاده می شود. در این روش هکر یک دستگاه آلوده را به عنوان دستگاه اصلی(Master) به کار می برد و حمله را در سایر دستگاهها که zombie نامیده می شوند هماهنگ می نماید.سرویس و منابع مورد حمله ، (قربانی های اولیه) و کامپیوتر های مورد استفاده در این حمله (قربانی های ثانویه) نامیده می شوند. حملات DDoS عموماً در از کار انداختن سایت های کمپانی های عظیم از حملات DoS مؤثرتر هستند.
مدیران شبکه میبایست شناخت کافی از کاربران و تجهیزاتی که از منابع شبکه استفاده میکنند داشته باشند و با استفاده از این اطلاعات و اجرای سیاستهای امنیتی و کنترل دسترسی کاربران جهت دسترسی به منابع شبکه از حمله هکرها و مهاجمان جلوگیری کنند . پس به اختصار میتوان گفته به فرایند کنترل دسترسی به شبکه Network Access Control (NAC) گفته میشود.
نرم‌افزار ضدویروس که با نام‌های ویروس‌یاب و ویروس‌کش و ضد بدافزار هم شناخته میشود یکی از ابزارهای مهم جهت مبارزه با انواع ویروسها ، کرم ها و تروجان ها و به طور کلی کدهای مخرب می باشد.ضد ویروس با استفاده از راهکاری با نام Signature Matching اقدام به شناسایی ویروسها میکند. در این فرایند با توجه به ماهیت ویروس ها که شامل کدهایی مخرب است آنها را شناسایی میکند. نرم‌افزار آنتی‌ویروس سه وظیفه عمده را انجام میدهند:
هر نرم افزاری که شما برای کسب و کار خود استفاده میکنید باید از لحاظ امنیتی قابل اعتماد باشد . این خیلی مهم است که این نرم افزار را کارکنان IT شما می نویسند یا آن را میخرید ! متاسفانه ممکن است هر برنامه که تهیه میکنید دارای حفره های امینتی باشند که راه را برای نفوذ مهاجمان به شبکه باز میکند. امنیت نرم افزار شامل سخت افزار ، نرم افزار و پردازشهایی جهت بستن حفره های امنیتی
تجزیه و تحلیل ترافیک توسط تیم امنیتی میتواند یکی از روشهای مناسب جهت امن سازی شبکه و تشخیص رفتارهای غیر طبیعی در شبکه باشد.
در گذشته پیشگیری از دست دادن اطلاعات (Data Loss Prevention) یکی از مباحث مهم بود اما امروزه فن آوری های جدید پشتیبان گیری اطلاعات این قابلیت را به ما میدهد که ما بتوانیم از اطلاعات سازمان خود پشتیبان بگیریم و آنها را با روشهای رمزنگاری از دست سودجویان محفوظ نگاه داریم.
فایروال یک دیواری است ما بین شبکه مورد اعتماد ما و شبکه های خارج غیر قابل اطمینان مانند اینترنت که با استفاده از مجموعه ای از قوانین تعریف شده ،ترافیک تبادلی را کنترل میکند.دیوار آتش یکی از مهمترین لایه‌های امنیتی شبکه‌های کامپیوتری است که عدم آن موجب میشود هکرها و افراد خراب کار بدون وجود داشتن محدودیتی به شبکه وارد شده و کار خود را انجام دهند.